بررسی فصل مشترک روابط ایران و مغولستان در کتاب «آثار موزه ایلخانی»

به گزارش ایرنا متن این کتاب چهارزبانه به زبان‌های فارسی، انگلیسی، مغولی و اویغوری منتشر شده و به عقیده «ناصر دبیر»، نگارنده آن، می‌تواند به عنوان سفیر فرهنگی ایران در اروپا، محققان و گردشگران مغولی و اروپایی را به ایران و مراغه هدایت کند.

این کتاب که برخی‌ها چاپ آن را پیش‌زمینه‌ای برای خواهرخواندگی «مراغه» و «اولان‌باتور» به شمار می‌آوردند، به مقدمه  «سیداحمد محیط طباطبایی»، رئیس کمیته ملی موزه‌های ایران (ایکوم) و پیام‌هایی از مدیران دو سازمان مردم‌نهاد ایرانی و مغولی آراسته شده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

این کتاب چه نسبتی با مسائل سیاسی، اجتماعی و فرهنگی امروز کشور دارد؟

نگارنده این کتاب در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا می‌گوید: این اثر با همکاری دو سازمان مردم‌نهاد ایرانی انجمن تاریخ‌پژوهان در مراغه و مرکز مطالعات تاریخی امپراطوری مغول در مغولستان تهیه شده است و دو کشور به علت اشتراکات عمیق سیاسی و فرهنگی و تأثیر و تأثری که بر همدیگر داشتند، دارای تاریخ مشترک هستند و امروزه روابط شان به علت ارتباطات مشترک تجاری دارای اهمیت است.

به گفته «ناصر دبیر»، امروزه هر دو کشور ایران و مغولستان به صلح جهانی اعتقاد راسخ دارند و کارکرد این کتاب می‌تواند به ارتباطات فرهنگی دو کشور عمق ببخشد.

وی همچنین این را هم مورد تاکید قرار می‌دهد که برخی‌ها در آیین اطلاع‌رسانی پایان تولید محتوای کتاب، موضوع خواهرخواندگی مراغه و اولان‌باتور را مطرح کردند، موضوعی که می‌تواند راه دیپلماسی فرهنگی بین دو کشور را در سطح وزارت امور خارجه یا پارلمانی باز کند.

این کتاب به درد چه کسانی می‌خورد؟

این کتاب به معرفی تخصصی و ارائه اطلاعات عمیق از آثار دوره ایلخانی ایران می‌پردازد و می‌تواند برای استفاده محققان، دانشجویان، گردشگران و علاقه‌مندان آثار و اسناد تاریخی مفید باشد چون در این کتاب به روایت متنی از تاریخ اکتفاء نشده بلکه روایت تاریخ دوره دوم حضور مغول‌ها در ایران به آثار و اشیای تاریخی پیوند خورده است.

به عقیده نگارنده، در این روش با روایت تاریخ از طریق اشیاء و اسناد مستند و معتبر تاریخی، پیام گذشتگان به نسل حاضر و آینده راحت‌تر منتقل می‌شود و به طور طبیعی روش درک و فهم از تاریخ گذشته، واقع‌بینانه و منصفانه‌تر است.

تولید محتوای این کتاب چهار سال پیش به پایان رسیده و هزار نسخه از آن در مغولستان چاپ و به دست رئیس‌جمهوری این کشور رونمایی و به مرجع دانشگاهی مغولستان تبدیل شده است.

علاوه بر آن هزار نسخه دیگر در ترکیه چاپ و در مراکز علمی و سفارتخانه‌های اروپا توزیع شده است بنابراین یکی از کارکردهای دیگر این کتاب می‌تواند هدایت محققان و گردشگران مغولی و اروپایی به ایران و مراغه باشد.

علاوه بر آن در ایران هم این کتاب می‌تواند یکی از منابع قابل اتکا در موضوع معرفی دوره ایلخانی، مراغه و موزه مراغه قلمداد گردد و بعد دیگر این کتاب چندزبانه بودن آن است که می‌تواند برای آموزش دانشجویان و زبان‌آموزان زبان‌های انگلیسی و مغولی مورد بهره‌برداری قرار گیرد.

این کتاب به چه سئوال‌هایی پاسخ می‌دهد؟

مهم‌ترین سوالی که این کتاب به آن پاسخ می‌دهد این است که تهاجم سیاسی و فرهنگی بر کشور ایران با پشتوانه عمیق سیاسی و فرهنگی، کارگر نبوده است و معلوم می‌کند با وجود غلبه کامل قوم مهاجم به کشورمان و تسلط کامل آنان بر این سرزمین، پیروزی نهایی با ایران بوده و این مغول‌ها بودند که تحت تأثیر فرهنگ، سیاست و تدابیر حضور دانشمندان ایرانی در دستگاه آنان، تغییر کرده‌اند. 

سئوال دیگری که این کتاب به آن پاسخ می‌دهد وجه دومی از چهره مغول‌ها را معلوم می‌کند که با وجه اولیه چهره مغول‌ها کاملاً متفاوت بوده است و در چهره دوم مغول‌ها بانی رستاخیز مجدد معماری اسلامی بودند که با رصدخانه مراغه آغاز شده و زمینه‌ای را به وجود آورده که موجب رونق هنرها و صنایع بومی ایران شود و در این کتاب به آثار برجا مانده از هنر و صنایع این دوره پرداخت شده است.

چه مسایلی در این کتاب مطرح شده است؟

این کتاب در ۶ فصل تهیه شده که فصل اول آن به مقدمه و شناخت منظر فرهنگی مراغه در گذشته‌های تاریخی و دوره‌ای که پایتخت ایران اختصاص یافته و به ترسیم چشم‌انداز فرهنگی مراغه در عصر حاضر با عنوان «شهرموزه» پرداخته است و در فصل‌های دیگر به شرح مجموعه سکه‌ها، مجموعه سفال، بخش فلز، بخش شیشه و بخش کتابت موزه مراغه پرداخت شده است.

ایده تازه کتاب چیست؟

این کتاب با همکاری سازمان مردم‌نهاد مغولی به زبان‌های انگلیسی و مغولی جدید و قدیم(اویغوری) ترجمه شده و تمام متن کتاب به زبان‌های فارسی، انگلیسی، مغولی و اویغوری منتشر شده است که در نوع خود بی‌نظیر بوده و تلاش بر این بوده است که نتیجه اثرگذاری آثار فرهنگی، هنری موزه مراغه به ایران محدود نشود و در مغولستان و جهان گسترش یابد تا شاید موجب هدایت گردشگران به ایران و مراغه گردد.

نویسنده و عوامل کتاب را بشناسیم

نویسنده این کتاب «ناصر دبیر»، فارغ‌التحصیل مرکز آموزش عالی میراث فرهنگی کشور، رئیس موزه ایلخانی مراغه و دبیر کارگروه ایلخانی انجمن تاریخ‌پژوهان مراغه است و این کتاب را با تجمیع و جمع‌بندی چندین مقاله ارائه شده در دانشگاه‌های معتبر کشور نظیر دانشگاه تبریز، هنر اسلامی، خواجه‌نصیر، فرهنگستان هنر و شهید بهشتی به رشته تحریر در آورده است.

دکتر محمد نوروزی، مترجم انگلیسی آن از ایران، «سرن بایام باسورن» مترجم مغولی آن از مغولستان، «سیامک جاوید» عکاس آن از ایران، «محمد شهریاری» از ایران و الهه حبیبی از انگلستان ویراستار فارسی و «آنابل بویر» از استرالیا و «هریت فیلیپس» از انگلستان ویراستار انگلیسی هستند.

همچنین «نارانتویا»، «نیامابادراچ» و «بدرال» از مغولستان ویراستار مغولی و «مونخ بولد» طراح از مغولستان در انتشار این کتاب نقش داشته‌اند؛ ناشر مغولی این کتاب سازمان مطالعات تاریخی امپراطوری مغول و ناشر ایرانی آن نیز خود مؤلف بوده است.

این کتاب در ۳۹۶ صفحه مصور و رنگی در قطع خشتی بزرگ چاپ شده و با همکاری دو دستگاه دولتی اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی آذربایجان‌شرقی و دانشگاه مراغه تهیه شده است.

به گزارش ایرنا کتاب «آثار فرهنگی، هنری موزه ایلخانی ایران-مراغه» به معرفی تخصصی دوره‌ای از تاریخ ایران می‌پردازد که مراغه به عنوان پایتخت حکومت ایلخانی انتخاب و جریان حضور مغول‌ها در ایران دگرگون شده و رویکرد جهان‌داری جایگزین روحیه جهان‌گیری و روح سازندگی جایگزین رویه ویرانگری مغول‌ها در جانب غربی امپراطوری آنها شده است.

از آن دوره می‌توان به دوره دوم حضور مغول‌ها در ایران یاد کرد که ۱۰۴ سال دوام داشته و کاملاً با دوره اول که از لحظه شکل‌گیری قوم مغول تا رسیدن آنها به مراغه که نیم قرن بوده، متفاوت است.

این کتاب ساعت ۱۶ فردا، سه‌شنبه با حضور برخی از چهره‌های فرهنگی کشورمان در سالن نمایش دانشگاه مراغه رونمایی، و تصاویر آن به صورت زنده از صفحه اینستاگرام ایرنای دفتر مراغه به نشانی «irna_maragha» پخش می‌شود.

برچسب‌ها اولان باتار مراغه مغولستان میراث فرهنگی کتاب دانشگاه ایران

منبع: ایرنا

کلیدواژه: مراغه مغولستان مراغه مغولستان میراث فرهنگی کتاب دانشگاه ایران اخبار کنکور مغول ها دو کشور دوره ای

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۱۰۹۵۵۱۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

قدردانی از هنرمندان در یک پایگاه مهم موسیقی/ خاطراتی که زنده شد

به گزارش خبرگزاری مهر، خانه‌موزه معین و امیرجاهد روز یکشنبه شانزدهم اردیبهشت به مناسبت چهل و هفتمین سالروز درگذشت محمدعلی امیرجاهد هنرمند برجسته موسیقی ایران، میزبان مهدخت معین (فرزند دکتر معین و نوه استاد امیرجاهد) و همچنین جمعی از هنرمندان موسیقی بود.

در ابتدای این مراسم، مه‌آبادی مجری برنامه ضمن خوشامدگویی، از حمیدرضا نوربخش مدیرعامل خانه موسیقی ایران برای ایراد سخنرانی دعوت به‌عمل آورد.

حمیدرضا نوربخش در ابتدا ضمن خوشامدگویی به حضار گفت: ما امروز دور هم جمع شدیم تا یاد و خاطره هنرمندی بزرگ را گرامی بداریم که حق بسیار بزرگی بر گردن فرهنگ و هنر این سرزمین و هم در شعر و ادب و در موسیقی دارد. به هر حال این منزل و بنا بزرگانی را در خودش دیده است. یادگار ارجمند این هنرمند خانم مهدخت معین فرمودند که هر وقت که در این منزل حضور پیدا می‌کنم، از نو شکفته می‌شوم و خاطرات حضور هنرمندان برایم زنده می‌شود و انرژی و نیروی تازه‌ای دریافت می‌کنم.

موزه‌ای در جنوب شهر که پایگاه مهم موسیقی تهران است

وی ادامه داد: در این منزل بزرگانی رفت و آمد داشته و آثار ارزشمندی در این مکان تولید و یا اجرا شده و فکر می‌کنم به نوعی با تمام این عزیزان هم‌نفس هستیم. خوشحالم که این مکان یکی از پایگاه‌های مهم فرهنگی و هنری شهر است با اینکه در منطقه‌ای واقع شده که شاید گذر عده زیادی از ما به این منطقه نیافتاده است، اما زمانی که بهانه‌های این چنینی برای دورهم جمع‌شدن با اهالی فرهنگ و هنر پیش می‌آید، با عشق و علاقه در این منزل حضور پیدا می‌کنیم. هر زمانی هم که اخباری مبنی بر رخداد اتفاق ناگواری برای این مجموعه می‌شنویم، از اعماق وجود ناراحت می‌شویم اما به هر حال در حال حاضر یکی از پایگاه‌های مهم موسیقی شهر تهران، خانه موزه دکتر معین و استاد امیرجاهد است که این موضوع، مایه مباهات و امید برای اهالی فرهنگ و هنر کشور است. در این مرکز، نسلی تربیت می‌شوند که پرچمداران آینده موسیقی کشور هستند.

نوربخش افزود: بهانه امروز و امشب، چهل و هفتمین سالروز درگذشت بزرگمرد موسیقی ایران استاد محمدعلی امیرجاهد ما است. استاد امیرجاهد نیازی به توصیف ندارد و ما از دوره قاجار به بعد، بعد از عارف و شیدا، تعداد انگشت‌شماری تصنیف‌ساز برجسته داریم. یکی از نام‌های درخشانی که همواره بر تارک موسیقی ایران می‌درخشد، استاد محمدعلی امیرجاهد هستند که تصانیف پرشمار و ماندگاری که نسل‌های مختلف آن‌ها را زمزمه می‌کنند و بارها با تنظیم‌های مختلف بازتولید و بازاجرا می‌شود و نسل‌های آینده نیز آن‌ها را بازتولید خواهند کرد. این‌ها تماما از ذهن و ضمیر بزرگمردی مانند امیرجاهد تراوش شده و بسیار ارجمند و عزیز است. به دلیل اینکه آهنگسازان و تصنیف سازان ما عمدتا موسیقیدانانی بودند که شاعر نبودند و تعدادی کم بودند که شعر و موسیقی را تولید کردند. عارف قزوینی، علی‌اکبر شیدا و استاد امیرجاهد موسیقیدانانی بود که هم ترانه‌سرا و هم آهنگساز بودند به همین علت نیز آثاری که تولید کردند، شنیدنی هستند. در حال حاضر شنیده‌ایم که شهردار محترم منطقه ۱۴ تغییر کرده و جناب شهرابی فراهانی سکان این منطقه را عهده‌دار شده‌اند که در مراسم حضور ندارند و امیدوارم نگاه ایشان بسیار ویژه باشد و کمبودهای قبل جبران شود.

قدردانی از هنرمندی که بر موسیقی و ادبیات اشراف کامل داشت

پس از صحبت‌های حمیدرضا نوربخش، هاتف شرار هنرمند روشن‌دل و شاگرد مرحوم اکبر گلپایگانی روی صحنه آمد و زندگی‌نامه محمدعلی امیرجاهد را شرح داد و افزود: ما قبل از زمان قاجار، ضربی‌خوانی‌ها و تصانیفی را داشتیم و داریم که مشخص نیست چه کسانی آن‌ها را سروده و یا ساخته‌اند اما از زمان مرحوم شیدا و عارف این مسایل آغاز شد و مرحوم شیدا اغلب آثارشان عاشقانه است و مرحوم عارف نیز آثار اجتماعی، سیاسی و حتی عاشقانه دارد اما عاشقانه‌های مرحوم عارف به سیاست و اجتماع روزگار خودش پهلو می‌گذارد.

وی افزود: ملودی‌هایی که مرحوم شیدا و عارف ساختند، در عین حال که بسیار پر مغز و پر معنا و بر اساس ردیف‌ها و دستگاه‌های خودمان است، بسیار دل‌انگیز و در عین حال بسیار ساده نیز هستند و به ندرت پیش می‌آمد که این ۲ عزیز قطعات بسیار پیچیده‌ای را ساخته باشند. اما بعد از این ۲ بزرگوار، به محمدعلی امیرجاهد می‌رسیم که آثار وی، تلفیقی از آثار مرحوم شیدا و عارف است که هم آثار عاشقانه و هم آثار اجتماعی، سیاسی دارد. امیرجاهد جدای از اینکه تلفیق شعر و موسیقی را رعایت می‌کرد، به فکر تقطیع نیز بود و شما زمانی که آثار امیرجاهد را با شعر دیگری نیز می‌گذارید، قابل اجرا و مشخص است که بر ادبیات و ردیف و دستگاه‌های موسیقی اشراف کامل دارد.

پس از صحبت‌های هاتف شرار، این هنرمند به همراه صابر اله‌دادیان (نوازنده تار) و امیر کریمی (نوازنده تمبک) ساز و آواز و یک قطعه از آثار امیرجاهد را اجرا کردند.

خاطره دختر استاد فقید از حضور فرامرز پایور در حیات یک خانه قدیمی

پس از اجرای هاتف شرار، مهدخت معین نوه محمدعلی امیرجاهد گفت: در ابتدا از حمیدرضا نوربخش و مهدی مساح بیدگلی تشکر می‌کنم که در سال‌های اخیر در مسایل مربوط به این خانه‌موزه فعال هستند و در رونق و توسعه آن کوشا هستند و خانه‌موزه به صورت تخصصی خصوصا در اجرای برنامه‌های موسیقی درآمده است. همان‌طور که آقای نوربخش گفت، هنرمندان و استادان موسیقی بزرگی در این خانه‌موزه رفت و آمد داشتند. استاد صبا بارها از صبح روزهای جمعه تا غروب آن روز با استاد امیرجاهد کار می‌کردند و نت‌های تصانیف استاد امیرجاهد را استاد صبا می‌نوشتند. نت‌هایی که ۲ جلد دیوان امیرجاهد وجود دارد، تمام آن‌ها توسط استاد ابوالحسن صبا نوشته شده‌اند.

وی ادامه داد: خاطرم هست که استاد پایور به همراه برخی از هنرمندان و همین‌طور استاد امیرجاهد در روزهای تابستان در حیاط این خانه به نواختن سنتور می‌پرداخت. بعدها استاد امیرجاهد مدت زیادی گرفتار سالنامه پارس بود و پس از آن نیز مشغول تالیف ۲ جلد دیوان شد. البته آقای هاتف شرار در زمینه زندگینامه استاد امیرجاهد خصوصا تصنیف‌سازی ایشان مطالب تخصصی و جدیدی را ارایه کرد که برای بنده نیز جالب بود.

مهدخت معین در پایان یادآور شد: کمپانی فرانسوی پولیفون اثر «نرگس مست» را اجرا کردند که یکی از شاهکارهای استاد امیرجاهد است که این اثر، یک اثر بسیار زیبایی است و با یک صدای بسیار قوی و دلپذیر اجرا شده است.

اجرای نقالی به سرپرستی الهه تاجیک و هنرنمایی الهه تاجیک، سارینا سیفی، حلما یارمحمدی و پرسام علیزاده از دیگر بخش‌های این مراسم بود.

پس از اجرای نقالی، گروه موسیقی «استاد امیرجاهد» به خوانندگی سیدرضا طیبی و نوازندگی حسین روزبهانی (تار)، سعید میرزاحسینی (نی) و امیر کریمی (تمبک) روی صحنه آمدند و قطعاتی از این هنرمند برجسته را اجرا کردند.

در بخش پایانی این مراسم، مجری برنامه از حمیدرضا نوربخش (مدیر عامل خانه موسیقی و عضو هیات‌مدیره خانه موزه دکتر معین و استاد امیرجاهد)، مهدخت معین (فرزند معین و عضو هیات‌مدیره خانه موزه)، حمیدرضا عاطفی (رییس کانون پژوهشگران خانه موسیقی و عضو هیات‌مدیره خانه‌موزه)، کارمین صراف (نوه امیرجاهد و عضو هیات‌مدیره خانه‌موزه)، بیدگلی (عضو هیات‌مدیره کانون مدرسان خانه موسیقی ایران و رییس هیات‌مدیره خانه‌موزه) دعوت کرد تا روی صحنه آمده و با حضور آن‌ها از پوستر ششمین دوره جشنواره ملی موسیقی امیرجاهد رونمایی شود.

در بخش بعدی برنامه از سوسن اصلانی، محمد میرزاخانی، اسماعیل خلج، بهرام گودرزی، ژیوار شیخ الاسلامی و همچنین سیدرضا اسماعیلی (معاون اسبق اجتماعی و فرهنگی شهرداری منطقه ۱۴) دعوت شد تا در کنار سایر هنرمندان از مدرسان نمونه سال ۱۴۰۲ خانه‌موزه دکتر معین و استاد امیرجاهدبه جهت دریافت رتبه برتر هنرجویان خود در جشنواره موسیقی امیرجاهد، جشنواره خوشنویسی امام علی (ع) و جشنواره ملی استاد معین و همچنین رعایت آیتم‌های مدنظر طبق آیین‌نامه داخلی خانه‌موزه قدردانی شود.

علی تحریری (نوازنده سنتور)، سیدرضا طیبی (آواز)، حسین باباخانی تیموری (خوشنویسی)، محسن میرحسینی (خوشنویسی)، مهدیه رضازاده (ویولن)، امیرحسین طریقت (تمبک)، زهره حدادی (پیانو)، مرتضی میر (دف)، نعیمه باقری (خوشنویسی)، الهه تاجیک (نقالی)، آمنه خدادادی (گیتار)، مهدی مساح بیدگلی (تئوری موسیقی)، مرجان راغب (سنتور) و آرمین رهبر (تذهیب) از هنرمندان و مدرسان منتخب سال ۱۴۰۲ خانه‌موزه بودند که قدردانی ویژه‌ای از این هنرمندان به عمل آمد.

کد خبر 6098037 علیرضا سعیدی